Turbo Dizel Araç Nasıl Kullanılır ?

Merhabalar,

Dizel araç kullanımında doğrular ve yanlışlar, doğru bilinen yanlışlara kısaca bir değinmek istedim.

İlk olarak herkesçe bilinen bir olay,

“Hacı Dizel Aracı çalıştırınca hareket etmeden 2 dk,  durduktan sonra stop etmeden 3, 4 dakika bekletmek lazım”  Yok yarım saaat bekle 🙂

Kış Aylarında çalıştırırken bekletmek doğru ama yazın sıcak havalarda, dizel aracı  çalıştırınca hareket etmeden önce 10 saniyeden fazla bekletmek yakıt israfından başka bir şey değildir.

Bu Argumanın çıkış noktası yağ kalitesidir aslında araç ilk çalıştığında yağım tüm motor ekipmanlarına ve turboya pompalanma süresini bekleriz.

Ama artık gelişen teknoloji ile birlikte yağların kalitesi arttı. Yağlar motor ekipmanlarına yapışıyor ve aracınızı stop ettiğinizde motor parçaları tamamen yağsız kalmıyor. Siz ilk çalıştırdığınızda pompa yağları kartelden motor ekipmanlarına püskürtene kadar , motor ekipmanlarına yapışan yağlar korumaya yetiyor.

Bu yağ pompasının yağı püskürtmesi de bu kadar gecikecek bir şey değildir. 2 3 saniye bile sürmez.

Araç stop ettiğinizde yağ motor ekipmanlarından süzülür ama yağ pompasının kanallarındaki yağ neredeyse hiç süzülmez yağlama borularında kalır. Aracınızda marşa bastınız. Motor çalıştığı anda motor pompası yağı mekanik parçalara çoktan pompalamaya başlamış olur. tabi bu yazın sıcak havalarda geçerli durum.

Peki Aracı durdurduktan sonra neden stop etmeden bir süre beklemeliyiz ?

Turbo denen hacet Çok yüksek devirlere (150000-200000) ulaşabilen bir mekanik parça, ve bu parçanın kendine has bir yağ pompası yok.

Aracı yağ pompası direk motora bağlıdır , motorla çalışır motorla durur. Fakat Turbo motorun egsoz gücü ile çalışır ve motor durunca durmaz hızını alamaz dönmeye devam eder bir süre. ve motor stop ettiği için yağlama sistemi de durur.
Bu durumda turboya pomplanan yeni bir yağ olmadığı için turboda kalan yağ aşırı sürtünmeden hem aşırı ısınarak Viskozitesi daha çabuk bozulacak hemde yağ bu sürede süzüldüğü için daha az yağla durana kadar dönmeye devam edip aşınmalar oluşturacaktır.

Tabi ki bu durum her dur kalkta olacak bir şey değil iki dakika bakkala gidip geldin falan bunlar sorun değil. bu durum daha çok uzun yollarda ve performanslı kullanımlarda böylesi bir durum oluşur.

Bazı Araçların Turbolarında (diğerlerinde varmıdır bilmiyorum Linea ve Nemo’da var) bir frenleme sistemi vardır. Siz aracınızı stop ettikten belirli bir süre sonra ECU’muz turboyu frenleyerek bu olası hasarı mimimuma indirgemiştir. Aşağıdaki videoda bu sistemi görebilirsiniz.

Uzun yol veya performanslı kullandığınızda da aracı dakikalarca bekletmenize gerek yoktur. Sonuçta 120 130km hızla gidip bir anda evin önünde durmuyorsunuz. Direk otoban kenarında durmuyorsanız. Şehir içinde gideceğiniz yere yaklaşınca yavaşlıyorsunuz, şehir içine giriyorsunuz sağa sola dönüyorsunuz zaten hızınız 50 km lere düşüyor buna doğru orantılı olarak turbonuzda artık yavaşlıyor tabi dizel aracınızı deli gibi 3000 devir üstünde kullanmıyorsanız.

bu sürede turboda yavaşlamış olacaktır. stop ettikten sonra 1 Dakika fazlasıyla yetecektir zaten bir süre sonra turbo videoda gördüğünüz gibi kendini frenleyecektir.

Dikkat edilmesi gerek bir diğer konu Filtreler. Olası yaratacağı sorunlar şu şekildedir.

Filtrelerin amacı nedir yakıt odasına girecek toz zerreciklerinin önüne geçmek ve yanma odasında piston sekman gömlek vs parçalarda oluşacak zararı önlemek.

Bu sebepten dolayı Yağ , Hava , Ve yakıt filtresini zamanında hatta zamanındanda önce değiştirmeniz aracınızın ömrünü uzatacaktır.

Aracımızın turboları, hava filtresinden çektikleri havayı doğrudan yakıt odasına püskürtmekte. Eğer hava filtreniz kirli ise, içeri kaçan toz zerrecikleri yüksek vakum etkisi ile turbo kanatçıklara yüksek hızda çarpacak ve uzun vadede zarar verecektir.

Küçük toz çarpsa ne olacak demeyin, motorsiklet kullananlar bilir hızla giderken sinek alnınıza çarpınca kurşun yemişe dönersiniz 😀 bu tozlar sürekli çarptıkça turbo kanatlarına bir süre sonra zarar vermeye başlayacaktır.

Bunlar az çok herkesin bildiği konular. Şimdi daha az bilinenlere geçelim.

Bizim araçlara neden Multijet dendiğini biliyor musunuz ?

Multijet teknolojisi kaba tabirle yanma odasına yakıt püskürtülürken  4 zamandan birinde piston yukarı doğru çıkarken 5 defa yakıt püskürtebiliyor.  Multijet 2 ‘de ise bu sayı 8’e çıkıyor.

Aşağıda bu durumu açıklayan bir video var. farklı zamanlarda farklı miktarda püskürtme yaparak hem yakıt sarfiyatını düşürüyor hemde daha fazla güç elde ediyor.

Kişisel düşüncem şimdiye kadar Fiat’ın yaptığı (Opel işbirliği ile tabi) en beğenimi kazanan 2 motor var birisi 1.2 16v benzinli ikincisi tartışılmaz Multijet

Peki neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuluyor ?

Dizel araçlarda benzinli araçlardaki gibi gaz kelebeği kullanılmaz. Benzinli araçlarda siz gaza yüklendiğinizde gaz kelebeği açılır içeri daha fazla hava girer patlama daha güçlü olur ve motorumuz hızlanır. ama dizel araçta durum böyle değildir.

Dizel araçlarda gaza basınca içeri daha fazla yakıt karışımı püskürtülerek motorun hızlanması sağlanır.

Sırasıyla, Gaza basınca yakıt karışımı püskürtülür > yakıt sıkışır ve patlar > atık gaz turboya ulaşır ve hızlanır > turba içeri daha fazla hava püskürtür ve daha büyük bir patlama oluşur. Bu arada geçen süreye de Turbo Lagı (gecikmesi ) denir. Küçük dizel araçların gaza ani tepki vermemesinin neden bu turbo lagıdır.

Bu bilgiler ışığında turbo aracımıza en çok zararı veren bir diğer hususta düşük devirlerdeyken hızlanmak için vites küçültmek yerine gazı köklemektir.

1500-2000 devirlerdeyken birden hızlanma gereksinimi duyulduğunda vites küçültmek yerine gaza daha fazla basmak motorumuza daha fazla zarar verecektir. Bu sebepten mühendisler otomatik vites araçları bu durum oluşmaması için özel tasarlamışlardır normal hızda giderken birden gaza basarsanız şanzıman hemen vites küçültür.

Peki ne olur ?

Size birden gaza bastığınızda Aracımızın enjektörleri bol miktarda içeri yakıt karışımı püskürtecektir. dolayısıyla patlama daha güçlü olacaktır ama pistonun strok(aşağı iniş) haraketi  daha sert olacaktır yeterli miktarda hava alamayacak, patlama esnasında normalin 2 katı kadar fazla ısı ortaya çıkacaktır. Bu ısı motorumuzu, turbomuzu daha fazla ısıtacak ve yağımızı da çabuk bozacaktır.

Ek olarak Aracımız boğulacak ve silkeleme yapacaktır.

Püskürtülen yakıtın tamamı yanamayacağı için çiğ mazot DPF ve Katalizör kısaca egsozdan dışarı atılacak boşuna yakıt israfı olacaktır.

Zaten farketmişsinizdir 2000 devirde iken gazı köklediğinizde, Arabadaki dizel lakırtısı (normal çalışma sesi) dahada yükselecektir. Patlama güçlendiği için.

Bunun yerine eğer birden hızlanmanız gerekiyorsa vites küçültmeniz, Yoksa gaza daha hafif basarak hızlanmanız Aracınızın ömrünü uzatacaktır.

Turbonun Nasıl çalıştığını gösteren güzel bir animasyon

Herkese Kazasız belasız sürüşler dilerim Saygılarımla…

Görüş ve önerilerinizi aşağıya yorum olarak bildirirseniz sevinirim.

[totalpoll id=”658″]